Sherobod tumani hokimligi
IQTISODIY SUDGA MUROJAAT QILISh TARTIBI

IQTISODIY SUDGA MUROJAAT QILISh TARTIBI

 

Hozirgi kunda tadbirkorlik soha vakillarning iqtisodiy sudga murojaat qilish tartibini o‘rganish dolzarb vazifalarning biri bo‘lib qolmoqda.
           O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 55-moddasiga “Har kim o‘z  huquq va erkinliklarini qonunda taqiqlanmagan barcha usullar bilan himoya qilishga haqli” deb yozib qo‘yilgan.

Tadbirkorlik sub’ektlari, yakka tartibdagi tadbirkorlar va jismoniy shaxslar (korporativ nizolar yuzasidan) o‘zlarining iqtisodiy sohadagi buzilgan huquqlarini himoya qilish maqsadida iqtisodiy sudlarga murojaat qiladilar. IPKning 3-moddasiga ko‘ra har qanday manfaatdor shaxs o‘zining buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqlari yoxud qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun iqtisodiy sudga IPKda belgilangan tartibda murojaat qilishga haqli.

Iqtisodiy protsessual kodeksining 3-moddasida sudga murojaat  qilishda nizolarning toifasiga ko‘ra qanday turdagi hujjatlar taqdim etilishi bayon qilingan.

Unga ko‘ra, sudga taqdim etiladigan  hujjatlar  da’vo  arizasi,  ariza  yoki  shikoyat tarzida rasmiylashtirilib, taqdim  etiladi.  Qonun  hujjatlarida  nazarda  tutilgan hollarda iqtisodiy sudga prokuror, davlat organlari va boshqa shaxslar ham murojaat qilishga  haqli.  Taraflar  o‘rtasida  tuzilgan  shartnomada  yoki  qonunchilikda  da’vo arizasi  bilan  sudga  murojaat  qilishdan oldin,  nizoni  sudgacha  hal  qilish  shartligidan  iborat  bo‘lgan  qoida  belgilanishi mumkin.

Jumladan, tadbirkorlik sub’ektlari o‘zaro shartnoma tuzishda erkindirlar va shartnomada qonunga zid bo‘lmagan qoidalarni mustaqil ravishda va o‘z xohishlariga ko‘ra belgilaydilar.  Agar qonunda ayrim toifadagi nizolar uchun ularni sudgacha hal qilish (talabnoma yuborish) tartibi belgilangan yoxud bu tartib shartnomada nazarda tutilgan bo‘lsa, taraflar o‘zaro munosabatlarini  ixtiyoriy  ravishda  hal  qilish choralarini  ko‘rganlaridan,  ya’ni  javobgarga oldindan talabnoma yuborgandan so‘ng sudda ish qo‘zg‘atish mumkin.

Hususan, Fuqarolik kodeksining 384-moddasiga ko‘ra, shartnoma qanday  shaklda  tuzilgan  bo‘lsa,  uni  o‘zgartirish yoki bekor qilish to‘g‘risidagi
kelishuv ham shunday shaklda tuziladi, basharti qonun  hujjatlaridan,  shartnoma  yoki  ish muomalasi odatlaridan boshqacha tartib kelib chiqmasa.

Bir taraf shartnomani o‘zgartirish yoki bekor qilish haqidagi taklifga ikkinchi tarafdan rad  javobi  olganidan keyingina  yoki  taklifda  ko‘rsatilgan  yoxud qonunda  yoinki  shartnomada  belgilangan muddatda,  bunday  muddat  bo‘lmaganida  esa, o‘ttiz kunlik muddatda javob olmaganidan keyin,  shartnomani  o‘zgartirish  yoki  bekor qilish haqidagi talabni sudga taqdim etishi mumkin. Shu bois, bir taraf shartnomani o‘zgartirish  yoki  bekor  qilish  yuzasidan ikkinchi  taraf  bilan  nizoni  sudgacha  hal qilish  tartibiga  rioya  qilganidan  keyingina, sudga bu to‘g‘risida talab bilan murojaat qilishi mumkin.

Agar da’vogar manfaatida prokuror, davlat organlari va boshqa  organlar  sudga da’vo  arizasi  bilan  murojaat  qilsa,  talabnoma yuborish tartibiga rioya qilinganligidan  qat’i  nazar,  ish  ko‘rib  chiqiladi.

Sudga taqdim etiladigan da’vo ariza, qarshi da’vo ariza, arizalar hamda shikoyatlar uchun  umumiy  bo‘lgan  qoida  shundan  iboratki,  ular  ishda  ishtirok  etuvchi  shaxslar  (tashkilotlar,  fuqarolar)  nomidan rasmiylashtiriladi  va  vakolatli  shaxslar tomonidan  imzolanadi. 

Shartnoma bo‘yicha kelishmovchiliklar  to‘g‘risidagi nizoni xo‘jalik sudiga hal etish uchun  berishning  boshqa  sharti  taraflarning  bunday  imkoniyat  haqidagi  kelishuvi hisoblanadi. Mazkur kelishuv turli
shakllarda, masalan, xatlar, telegrammalar, ma’lumotlar  almashish  yo‘li  bilan,  faksimil yoki  elektron  aloqa  vositasida  ifoda  etilishi  mumkin. 

Bundan tashqari, shartnoma bo‘yicha  kelishmovchiliklarni  hal  etishni xo‘jalik  sudiga  topshirish  tuzilishi  kerak  bo‘lgan  shartnomaning  sharti  sifatida nazarda tutilishi va agar boshqa taraf kelishmovchiliklar bayonnomasida loyihaning bu  sharti  bo‘yicha  hech  qanday  e’tiroz 
bildirmasa,  taraflardan  biri  tomonidan  loyihaga kiritilishi mumkin.

Xulosa  o‘rnida  aytish  joizki,  yuqorida keltirilgan iqtisodiy sudga murojaat qilish  tartibi  bilan  tomonlar tanish  bo‘lishi maqsadga muvofiqdir.

Sherobod   tumanlararo

 sudi raisi S.J.Xusanov

Izoh qoldirish

Ro`yxatdan o`tish
  • Hozir saytda
  • 5 ta foydalanuvchi hozir saytda
Sayt haqida firingiz?

Ўзбекистон Республикаси герби    Ўзбекистон Республикаси байроғи   Ўзбекистон Республикаси мадҳияси